Opgescheept - opiniestuk
Deze week werd bekend dat de kinder-/kraamafdelingen van het Scheper ziekenhuis in Emmen voor onbepaalde tijd worden gesloten. Ondanks alle inspanningen van betrokken partijen is het niet gelukt om tijdig nieuwe kinderartsen aan te trekken.
De situatie in Emmen staat niet op zichzelf. Het kan bijna niemand zijn ontgaan dat het ziekenhuislandschap in de afgelopen jaren aan het veranderen is, waarbij de hoog-complexe zorg wordt geconcentreerd in UMC's en topklinische ziekenhuizen. In het algemeen komt deze ontwikkeling de kwaliteit van zorg ten goede en inwoners zijn best bereid daarvoor te reizen. Er is echter ook een substantieel deel laag-complexe zorg, waarbij het voor inwoners belangrijk is dat deze zorg dichtbij beschikbaar is. We noemen dit ook wel basiszorg en die wordt geboden in de zgn. streekziekenhuizen.
Juist in een dunner bevolkte plattelandsomgeving is het een uitdaging om deze basiszorg beschikbaar en bereikbaar te houden en we zien overal in Nederland dat het voortbestaan van de kleinere streekziekenhuizen onder druk staat. In het Noorden hebben we de voorbeelden daarvan gezien in Dokkum, Meppel, Delfzijl en Winschoten. Ook in Drenthe zal het ziekenhuislandschap in de komende jaren ongetwijfeld nog wijzigen.
Voor inwoners zijn zorgvoorzieningen een van de belangrijkste factoren om zich ergens te vestigen dan wel te blijven wonen en alleen om die reden al, zouden bestuurders en beleidsmakers zich maximaal moeten inspannen om een duurzame zorginfrastructuur in Noord Nederland veilig te stellen voor de toekomst. Nu doet zich daar wel een bijzonder fenomeen voor en dat is de vraag wie er eigenlijk over de zorg gaat. De huidige en vorige minister verwijzen consequent naar 'verantwoordelijke partijen' zoals de zorgverzekeraar en zorgaanbieders. De provincie heeft in formele zin geen enkele rol als het gaat om (inrichting van) het zorglandschap en de gemeente gaat er al evenmin over. Toch roert de provinciale en lokale politiek zich rond de sluiting van de kinderafdeling en verloskunde in Emmen en daar ben ik blij mee. Het kan immers niet zo zijn dat geen enkele overheid over zo'n belangrijke publieke voorziening gaat, want dat is simpelweg niet uit te leggen aan burgers.
Eigenlijk zouden we de vraag moeten stellen van wie de zorg is. De zorg is een publieke voorziening die wordt gefinancierd vanuit publieke middelen. Middels premiegeld en belastingen worden specialisten, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals betaald om goede zorg te verlenen en zijn bestuurders aangesteld om zich rekenschap te geven van hun maatschappelijke opdracht. In feite zijn de inwoners gezamenlijk aandeelhouder van bijvoorbeeld een ziekenhuis, en dit betekent dat zij ook zeggenschap willen hebben over de beschikbaarheid van belangrijke (basis)zorgvoorzieningen.
De onrust en ongerustheid die het gevolg is van sluiting van de afdelingen in het Scheper ziekenhuis is niet alleen begrijpelijk, maar is vooral een signaal dat het anders moet als het gaat om belangrijke beslissingen rond de (her)inrichting van het zorglandschap. De overheid verwacht dat burgers meer verantwoordelijkheid nemen; dit lijkt mij het uitgelezen moment om burgers hun zorg terug te geven. Zij en niemand anders zijn de wettige eigenaren van de zorg!
Jan van Loenen
bestuurder-directeur en adviseur transities
Zorgbelang Drenthe